قیمت بیت‌کوین در وضعیت «الآن؟ … یا الآن؟» است و خیلی از تحلیل‌های مربوط به حبابی بودن این قیمت هنوز اتفاق نیفتاده‌اند.

 اخیراً مقاله‌ای از بلومبرگ را دیدم که به نظر می‌رسد در تحلیل وضعیت موجود می‌تواند راهگشا باشد. آنطور که بلومبرگ ادعا کرده، حدود ۱۰۰۰ نفر در دنیا ۴۰% از کل بیت‌کوین‌های موجود را در اختیار دارند. از این نکته، می‌شود موارد زیر را نتیجه‌گیری کرد:

• • شکستن حباب قیمت بیت‌کوین (اگر واقعاً حبابی در کار باشد) توسط این ۱۰۰۰ نفر کار پیچیده‌ای نیست. این افراد می‌توانند به سادگی تمام یا بخشی از ذخیره‌ی بیت‌کوین خود را به دیگران بفروشند؛ موضوعی که با توجه به دشواری‌های معدن‌کاوی (mining) بیت‌کوین، می‌تواند باعث برهم خوردن عرضه و تقاضا شده و باعث کاهش قیمت شود.

• • اما آیا چنین عرضه‌ای اتفاق خواهد افتاد؟ جواب منطق معمول اقتصادی به نظر من که منفی است. حداقل دو علت را می‌توان برای این نظر منفی استدلال کرد. علت اول، کاهش ارزش بیت‌کوین‌هایی است که در دست خود این افراد وجود دارد. فرض کنید تعدادی از این افراد تصمیم بگیرند بخشی از دارایی بیت‌کوینی‌شان را بفروشند. این اتفاق، احتمالاً باعث کاهش قیمت بیت‌کوین خواهد شد که به معنی کاهش داراریی فروشنده‌هاست. پس احتمالاً با فروش عمده‌ای روبرو نخواهیم بود و اگر فروشی در کار باشد، بصورت جزئی است که قدرت بر هم زدن بازار مثل حالت فروش عمده را ندارد.

• • علت دوم بعید بودن فروش عمده توسط «نهنگ‌ها» (دارندگان عمده‌ی بیت‌کوین) ذات معاملات بیت‌کوین است. در بیت‌کوین (مانند هر محصول دیگر بر پایه‌ی زنجیره بلوک) تمام افراد به جزئیاتی از تمام معاملات دسترسی دارند. پس اگر عده‌ای تصمیم به فروش عمده گرفته و این کار باعث کاهش ارزش شود، شناسایی آنها برای همه ممکن است. آیا اگر شما نهنگ بودید، ریسک کاهش اعتبارتان در بازار یا حتی به خطر افتادن جان‌تان با چنین تصمیمی را قبول می‌کردید؟ تا از موضوع نهنگ‌ها دور نشده‌ایم این را هم باید گفت که با توجه به اینکه عده‌ای بخاطر داشتن دارایی بیت‌کوینی زیاد به هرحال می‌توانند روی ارزش آن تأثیر بگذارند (هرچند در بالا استدلال شد که این کار بعید است)، شاید بتوان نتیجه گرفت که بیت‌کوین یا ارزهای مشابه آن آنقدر که از دور به نظر می‌رسند بدون کنترل نیستند. از کنار این موضوع، به آرامی می‌گذریم.

• • نکته‌ی دیگری که نباید آن را فراموش کرد، به ذات غیرمتمرکز بیت‌کوین بر می‌گردد: هنوز هیچ قانون معاملاتی محکم و همه‌گیری در مورد بیت‌کوین وجود ندارد؛ پس همان‌طور که ارزش بیت‌کوین با چنین سرعتی بالا می‌رود، ممکن است با سرعت بیشتری پایین بیاید و هیچ مکانیسم حمایت‌کننده‌ای در مورد خریداران بیت‌کوین (یا لااقل آن دسته‌ای که ماینر حرفه‌ای نیستند و بیت‌کوین را برای سرمایه‌گذاری می‌خرند) برای کاهش سریع ارزش آن (مشابه آنچه در بورس می‌بینیم) وجود نخواهد داشت. به بیان دیگر، ریسک سقوط ارزش بیت‌کوین، بخاطر غیر قابل کنترل بودن آن اصلاً پایین نیست. البته اخیراً خبرهایی مبنی بر پذیرش بیت‌کوین در بورس یا معاملات آتی به گوش می‌رسد. با این وجود، این موضوع هنوز در بورس ایران شکل قانونی پیدا نکرده و در نتیجه امکان ضرر ناشی از سقوط قیمت به‌شدت وجود دارد.

قصد من، استدلال برای پیش‌بینی سقوط قیمت بیت‌کوین نبود. اصولاً من نه دانش و نه تجربه‌ای در این زمینه ندارم. با داشتن دانش اندکی در مورد مکانیزم‌های موجود در بازار می‌توان تحلیل مشابهی (برای هر کالایی و نه صرفاً بیت‌کوین) ارائه داد.

با وجود این نکات، آیا شما ریسک سرمایه‌گذاری روی بیت کوین را می‌پذیرید؟